محمود حسابی
پی‌گیری این صفحه— پیام امضانشدهٔ قبلی را کاربری نامشخص نوشته‌است.پروفسور سید محمود حسابیمحمود خان میرزا حسابیزادروزدوشنبه ۳ اسفند ۱۲۸۱۲۳ فوریهٔ ۱۹۰۳میدان شاهپور، بازارچه قوام الدوله، تهران، ایراندرگذشتپنجشنبه ۱۲ شهریور ۱۳۷۱۳ سپتامبر ۱۹۹۲ میلادی (۸۹ سال)بیمارستان قلب دانشگاه ژنو، ژنو، سوئیسعلت مرگبه هنگام معالجه قلبیآرامگاهشهر دانشگاهی تفرشمحل زندگیایران، فرانسه، لبنان، آمریکاملیت ایراننام‌های دیگرپروفسور سید محمود حسابی، پروفسور حسابی،تحصیلاتلیسانس: ادبیات، مهندسی راه و ساختمان، ریاضیات، ستاره‌شناسی و زیست‌شناسی، مهندسی برق، مهندسی معدن و دکتری فیزیکاز دانشگاهدانشگاه تهران، دانشگاه سوربن، دانشگاه پرینستون،دانشگاه شیکاگوپیشهفیزیکدان، سناتور، وزیر آموزش و پرورشلقبپدر علم فیزیک ایران،پدر مهندسی نوین ایران،پدر فرهنگستان ایران،پدر علوم نوین ایراندیناسلاممذهبتشیعهمسرصدیقه حائریفرزندانیک پسر ایرج و یک دخترانوشه حسابیوالدینمادر: گوهرشاد حسابیپدر: عباس معزالسلطنهجایزه‌هانشان علمی کوماندور دولا لوژیون دونورنشان علمی افیسیه دولا لژیون دونورمرد اول علمی جهان در سال ۱۹۹۰وبگاهبنیاد پروفسور حسابیپانویس[۱][۲][۳]سید محمود حسابی (زاده ۳ اسفند ۱۲۸۱ – درگذشت ۱۲ شهریور۱۳۷۱) با نام اصلی محمود خان میرزا حسابی[۴] معروف به پروفسور حسابی[۵][۶] فیزیکدان، سناتور، وزیر آموزش و پرورش[۷]و بنیانگذار فیزیک دانشگاهی در ایران[۸] بود.
زندگینامه
محمود حسابی در سال ۳ اسفند ۱۲۸۱[۹] (۱۳۲۱ ه. ق) در تهران از پدر و مادر تفرشی زاده شد.[۱۰] پدرش سید عباس معزالسلطنه و مادرش گوهرشاد حسابی هر دو اهل تفرش و از سادات تفرشبودند.او چهار سال اول دوران کودکی‌اش را در تهران سپری نمود. در هفت سالگی تحصیلات ابتدایی خود را در بیروت با تنگدستی و مرارت‌های دوری از میهن، در مدرسه کشیش‌های فرانسوی آغاز کرد. در همان زمان تعلیمات مذهبی و ادبیات فارسی را نزد مادرش فرا می‌گرفت. او قرآن و دیوان حافظ را از حفظ می‌دانست. او همچنین بر کتببوستان، گلستان سعدی، شاهنامه فردوسی، مثنوی مولوی و منشاتقائم مقام فراهانی اشراف کامل داشت. حسابی با شعر و موسیقی سنتی ایران و موسیقی کلاسیک غرب به خوبی آشنا بود. او در نواختن ویولن و پیانو مهارت داشت. وی در چند رشته ورزشی نیز موفقیت‌هایی کسب کرد، از جمله کسب مدرک نجات غریق در رشته شنا در دوران نوجوانی در بیروت.[۱۱][۱۲] محمود حسابی در ۱۲ شهریور سال ۱۳۷۱ هجری شمسی در بیمارستان دانشگاه ژنو درگذشت. آرامگاه (خانوادگی) وی در شهر تفرش قرار دارد.[۱۲][۱۱][۱۳] همچنینوزارت راه و ترابری جمهوری اسلامی ایران یکی از کشتی‌های ناوگان ایران را به نام دکتر حسابی نام گذاری کرده است.
تحصیلات
شروع تحصیلات متوسطه او همزمان با آغاز جنگ جهانی اول و تعطیلی مدارس فرانسوی زبان بیروت بود. از این رو به مدت دو سال در منزل به تحصیل پرداخت. پس از آن در کالج آمریکایی بیروت به تحصیلات خود ادامه داد. در سن 17 سالگی لیسانس ادبیات، و در سن 19 سالگی لیسانس بیولوژی را اخذ نمود. پس از آن در رشته مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغ‌التحصیل شد. در آن دوران با اشتغال در نقشه کشی و راهسازی، به امرار معاش خانواده کمک می‌کرد. او همچنین در رشته‌های پزشکی،ریاضیات و ستاره‌شناسی به تحصیلات دانشگاهی پرداخت.حسابی در دانشگاه سوربن فرانسه، در رشتهٔ فیزیک به تحصیل و تحقیق پرداخت. در سال ۱۹۲۷ میلادی در سن 25 سالگی دانشنامه دکترای فیزیک خود را، با ارائهٔ رساله‌ای تحت عنوان «حساسیت سلول‌های فتوالکتریک»، با درجه عالی دریافت نمود.[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]لیسانس ادبیات از دانشگاه آمریکایی بیروت (۱۲۹۹ ه. ش)لیسانس مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه فرانسوی بیروت (۱۳۰۱ ه. ش)لیسانس ریاضیات، ستاره‌شناسی و زیست‌شناسی از دانشگاه آمریکایی بیروت (۱۳۰۳ ه. ش)لیسانس مهندسی برق از دانشکده برق پاریس (۱۳۰۴ ه. ش)لیسانس مهندسی معدن از مدرسه عالی معدن پاریس (۱۳۰۵ ه. ش)دکتری فیزیک از دانشگاه سوربن فرانسه (۱۳۰۵ ه. ش)
مناصب سیاسی
وی در سال ۱۹۵۷ به عنوان سناتور انتصابی[۱۵]تهران وارد دوره چهارممجلس سنای ایران شد. وی همچنین وزیر آموزش و پرورش کابینهمحمد مصدق در سال‌های ۱۹۵۱-۱۹۵۲ بوده‌است.[۷]
فعالیت‌های شغلی و اجتماعی
دکتر حسابی با وجود امکان ادامه تحقیقات در خارج از کشور، به ایران بازگشت و به پایه‌گذاری علوم نوین و تاسیس دارالمعلمین و دانشسرای عالی،[۱۶] دانشکده‌های فنی و علوم دانشگاه تهران، نگارش ده‌ها کتاب و جزوه و راه‌اندازی و پایه‌گذاری فیزیک و مهندسی نوین پرداخت.[۱۱][۱۲]
اقدامات علمی و اجرائی
میدان حسابیاولین نقشه‌برداری فنی و تخصصی کشور (راه بندرلنگه بهبوشهر)[۱۷][۱۸]اولین راهسازی مدرن و علمی ایران (راه تهران بهدربندسر(شمشک))[۱۹]پایه‌گذاری اولین مدارس عشایری کشور[۲۰][۲۱][۲۲]پایه‌گذاری دارالمعلمین عالی (دانشسرای عالی)[۲۳]ساخت اولین رادیو در کشور[۲۴][۲۵]راه‌اندازی اولین آنتن فرستنده در کشور[۲۶]راه‌اندازی اولین مرکز زلزله‌شناسی کشور[۲۷]راه‌اندازی اولین رآکتور اتمی سازمان انرژی اتمی کشور[۲۸]راه‌اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران[۲۹][۳۰]محاسبه و تعیین ساعت رسمی ایران[۳۱]پایه‌گذاری اولین بیمارستان خصوصی در ایران، به نام بیمارستان گوهرشاد[۳۲]شرکت در پایه‌گذاری فرهنگستان ایران و ایجاد انجمن زبان فارسی[۳۳]تدوین اساسنامه طرح تاسیس دانشگاه تهران[۳۴]پایه‌گذاری دانشکده فنی دانشگاه تهران[۳۵]پایه‌گذاری دانشکده علوم دانشگاه تهران[۳۶]پایه‌گذاری شورای عالی معارف[۳۷]پایه‌گذاری مرکز عدسی سازی اپتیک کاربردی در دانشکده علوم دانشگاه تهران[۳۸]پایه‌گذاری بخش آکوستیک در دانشگاه و اندازه‌گیری فواصل گام‌های موسیقی ایرانی به روش علمی[۳۹]پایه‌گذاری انجمن موسیقی ایران و مرکز پژوهش‌های موسیقی[۴۰]پایه‌گذاری و برنامه ریزی آموزش نوین ابتدایی و دبیرستانی[۴۱]پایه‌گذاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران[۴۲][۴۳]پایه‌گذاری مرکز تحقیقات اتمی دانشگاه تهران[۴۴]پایه‌گذاری سازمان انرژی اتمی ایران[۴۵][۴۶]پایه‌گذاری اولین رصدخانه نوین در ایران[۴۷]پایه‌گذاری مرکز مدرن تعقیب ماهواره‌ها در شیراز[۴۸][۴۹]مشارکت در پایه‌گذاری مرکز مخابرات اسدآباد همدان[۵۰]پایه‌گذاری کمیته پژوهشی فضای ایران[۵۱]ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی کشور (در ساختمان دانشسرای عالی در نگارستان دانشگاه تهران)[۵۲][۵۳]تدوین اساسنامه و تاسیس موسسه ملی استاندارد[۵۴]تدوین آیین نامه کارخانجات نساجی کشور و رساله چگونگی حمایت دولت در رشد این صنعت[۵۵]پایه‌گذاری واحد تحقیقاتی صنعتی سغدایی (پژوهش و صنعت درالکترونیک، فیزیک، فیزیک اپتیک، هوش مصنوعی)[۵۶]راه‌اندازی اولین آسیاب آبی تولید برق (ژنراتور) در کشور[۵۷]ایجاد اولین کارگاه‌های تجربی در علوم کاربردی در ایران[۵۸]ایجاد اولین آزمایشگاه علوم پایه در کشور[۵۹]تاسیس واحد تحقیقاتی صنعتی سغدایی (۱۳۶۱)[۶۰]تشکیل و ریاست کمیته پژوهشی ایران ۱۳۶۰[۶۱]
جوایز و افتخارات
مراسم اهدای نشان لژیون دونور فرانسه۱۳۴۹ - دریافت عنوان «استاد برجسته دانشگاه تهران»[۶۲]۱۳۶۵ - برگزاری کنفرانس سالانه فیزیک ایران در ۱۳۶۵ در گرامی‌داشت محمود حسابی[۶۲]نشان لژیون دونور فرانسه[۶۲][۶۳][۶۴]
طرح تاسیس دانشگاه تهران
حسابی نخستین رییس دانشکده فنی، پس از تاسیس دانشگاه تهرانبود. در مورد نقش دکتر حسابی در تاسیس دانشگاه تهران عقاید مختلف و متقاوتی وجود دارد.مهدی خزعلی به نقل از وی می‌نویسد:جهت تاسیس دانشگاه تهران با وساطت یکی از دوستان وقت ملاقاتی از وزیر معارف وقت گرفتم، پس از توضیح طرح، وزیر معارف از من پرسید: «دانشگاه بسازید که چه بشود؟» من عرض کردم: «دکتر و مهندس‌ها که برای تحصیل به فرنگ می‌روند را در مملکت خودمان تربیت کنیم.» و او پاسخ داد: «تربیت دکتر و مهندس برای ما صد سال زود است.»متاثر از کوته فکری وزیر معارف از دفتر وزیر خارج شدم، دوستی که آزردگی مرا دید برای تسلی خاطر گفت من می‌توانم از رضا شاه برایت وقت ملاقات بگیرم. وقت ملاقات با رضا شاهتعیین شد، برای او طرح تاسیس دانشگاه تهران را شرح دادم و شاه پرسید «که چه شود؟» عرض کردم به جای آنکه جوانان ما به فرنگ بروند در مملکت خودمان دکتر و مهندس آموزش دهیم ورضا شاه باز پرسید «که چه شود؟» و عرض کردم: «این جاده‌ها و راه‌آهن را آلمان‌ها می‌سازند مهندسین خودمان بسازند و...» رضاشاه بسیار استقبال کرد و گفت بروید طرح‌تان را بنویسید به مجلس می‌گویم رای بدهد! و من از همان شب شروع به نگارش طرح دانشگاه کردم. فردای آن روز از دربار به در خانه‌ام آمدند، تعجب کردم که با من چه کار دارند، دیدم یکصد هزار تومان پول فرستاده‌اند که اعلیحضرت فرموده‌اند، کارتان را شروع کنید و طرح‌تان را نیز بنویسید. این همان مبلغ خرید زمیندانشگاه تهران بود و کار ساخت و ساز همزمان با نوشتن طرح آغاز شد.[۶۵][۶۶]دکتر ضیاء موحد در مصاحبه‌ای ادعای نقش دکتر حسابی در تاسیس دانشگاه تهران را کذب محض می‌داند.[۶۷]
|
امتیاز مطلب : 10
|
تعداد امتیازدهندگان : 2
|
مجموع امتیاز : 2
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
